Η Πόλις εάλω....

  

 Μερικούς μήνες πριν...

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος απηύθυνε εκκλήσεις για βοήθεια σε όλα τα κράτη της Δύσης ,χωρίς όμως να βρει ανταπόκριση. Οι δυνάμεις που μπορούσε να παρατάξει δεν υπερέβαιναν τις 7000 -9.000 άνδρες  εκ των οποίων οι 5000 ήταν Έλληνες .

Ο Κωνσταντίνος απευθύνθηκε στον διάδοχο του πάπα Ευγενίου Δ΄, Νικόλαο Ε΄ αλλά η μόνη βοήθεια

που εξασφάλισε ήταν 200 Ιταλοί τοξότες ,υπό την ηγεσία του Έλληνα ενωτικού πρώην μητροπολίτη Κιέβου Ισίδωρου ,ο οποίος  έγινε εν το μεταξύ καρδινάλιος της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας.

Έτσι το κύριο βάρος της συμμετοχής της δύσης στην υπεράσπιση της Κωνσταντινούπολης αναλήφθηκε από την πλούσια Βενετική παροικία ..

Μικρότερα σώματα εθελοντών κατέφθασαν από άλλα σημεία. Η Γενοβέζικη παροικία του Πέραν κράτησε ουδέτεροι στάση. Λίγοι δε μαχητές εθελοντές πέρασαν τα τείχη. Στο πλευρό των υπερασπιστών τάχθηκαν η καταλανική παροικία της Κωνσταντινούπολης  και ο Οθωμανός εξόριστος πρίγκιπας Ορχάν με την ακολουθία του. Η κυριότερη υποστήριξη προήλθε από τον έμπειρο Γενοβέζο αρχηγό μισθοφορικού σώματος Τζιοβάνι Τζιουστινιάνι πρώην κυβερνήτη της Γενοβέζικης παροικίας της χερσονήσου της Κριμαίας ο οποίος τον Ιανουάριο  του 1453 έσπευσε εθελοντικά στην Κωνσταντινούπολη επικεφαλής σώματος 700 στρατιωτών.

Οι προετοιμασίες του οθωμανικού στρατού ήταν εντυπωσιακές. Τον Μάρτιο του 1453 άρχισε η ποριά προς την Κωνσταντινούπολη με 80.000 – 100.000 στρατιώτες .Σε αυτούς περιλαμβάνονταν και αρκετοί χριστιανοί !!! υποτελείς του σουλτάνου ,(π.χ ένα σέρβικο απόσπασμα ) και το επίλεκτο σώμα 12.000 αρνησίθρησκων γενιτσάρων ,που αποτελούσαν την προσωπική φρουρά του σουλτάνου .Παράλληλα συγκροτήθηκε στόλος από 150 πλοία με επικεφαλής τον αρνησίθρησκο Βούλγαρο Σουλεϊμάν Μπαλτόγλου κυβερνήτη της Καλλίπολης.

Τον Απρίλιο του 1952 ο Μωάμεθ απέκλεισε δια θαλάσσης την Κωνσταντινούπολη κατασκευάζοντας στην Ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου , σε  βυζαντινό έδαφος ,ένα νέο ισχυρό φρούριο, το Ρούμελι Χισάρ ( λαιμοκόφτης) εξοπλίζοντας το με ισχυρά κανόνια

  

Ο Μωάμεθ εξαγόρασε  τον Ούγγρο (ή Ρουμάνο ) κατασκευαστή κανονιών , Ουρβανό ο οποίος  αρχικά ήταν με τους βυζαντινούς. Ο Ουρβανός κατασκεύασε ένα τεράστιο κανόνι που έριχνε  μπάλες που ζύγιζαν 50 κιλά και πέτρινα βλήματα βάρους περίπου 600 κιλών και κατ άλλους πολύ περισσότερο .Το μήκος του σωλήνα του ήταν περίπου 9 μέτρα και για την μεταφορά του χρειάζονταν να το σέρνουν 60 βόδια και το επάνδρωναν 200 στρατιώτες.

Η βομβάρδα ήταν ένα δυσκίνητο και πολύπλοκο μηχάνημα που μπορούσε να πυροβολήσει μόνο επτά φορές την ημέρα ,κλονίζοντας και καταπονώντας την αρχαία διάρθρωση και λιθοδομή των τειχών της Κωνσταντινούπολης.

5 Απριλίου 1453 ..λίγες ημέρες πριν.

Οι οθωμανικές δυνάμεις αποκλείουν την Βασιλεύουσα από ξηρά και θάλασσα. Ο Μωάμεθ ζητά την παράδοση της πόλης και ο Κωνσταντίνος αρνείται χωρίς συζήτηση.

Υπό κανονικές συνθήκες η πόλη ήταν ουσιαστικά απόρθητη. Από την πλευρά της Προποντίδας  τα θαλάσσια ρεύματα και οι ύφαλοι  δεν επέτρεπαν την προσέγγιση των εχθρικών πλοίων. Τον Κεράτιο κόλπο στάθμευσαν 26 πλοία κυρίως γενοβέζικα και βενετικά ,αλλά και από την Κρήτη. Υπήρχαν και δέκα βυζαντινά. Η είσοδος του κόλπου κλείστηκε με ένα πλωτό φράγμα που αποτελείτο από μια βαριά αλυσίδα με πλωτήρες.

Για να αντιμετωπίσουν την δυσαναλογία των δυνάμεων ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και ο Τζιουστινιάνι παρέταξαν  κατά μήκος του εξωτερικού χαμηλότερου τείχους τις διαθέσιμες  βυζαντινές δυνάμεις ,που ήταν και πιο ευπρόσβλητο. Από το εσωτερικό τείχος αξιοποίησαν μόνο τους ψηλούς πύργους. Οι πύλες που άνοιγαν από το εσωτερικό τείχος στην αυλή μεταξύ των δυο τειχών κλειδώθηκαν ώστε οι αμυνόμενοι να μη μπουν στον πειρασμό να υποχωρήσουν στο εσωτερικό της πόλης.

Η παράταξη των δυνάμεων

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και τα ποιο επίλεκτα Ελληνικά στρατεύματα ανέλαβαν την άμυνα μεσαίου τμήματος των τειχών που ήταν και από τα ποίο ευπρόσβλητα ,καθώς εκείνο το κομμάτι διέσχιζε κάθετα η κοίτη του χειμάρρου Λύκου. Κοντά σε αυτόν βρίσκονταν η πύλη του Αγίου Ρωμανού και η μικρότερη πύλη της Αγίας Κυριακής. Το σημείο που στρατοπέδευσε ο αυτοκράτορας ήταν η πύλη της Αγίας Κυριακής.

Απέναντι του στρατοπέδευσε ο Μωάμεθ έχοντας τοποθετήσει και την μεγάλη βομβάρδα του Ουρβανού.

Αριστερά από τον Κωνσταντίνο προς την πλευρά της Προποντίδας παρατάχθηκαν ένα γενοβέζικο τμήμα  υπό τον Κατανέο, ο Θεόφιλος Παλαιολόγος, ο Βενετός Φίλιππο Κονταρίνι ,ο Γενοβέζος Μανουέλ και ένα τμήμα υπό τον Δημήτριο Καντακουζηνό.

Απέναντι τους ( μεταξύ της κοιλάδας του Λύκου και της Προποντίδας )παρατάχθηκαν τα μικρασιατικά στρατεύματα του Μωάμεθ υπό τον Ισαάκ πασά.

Δεξιά του αυτοκράτορα προς τον Κεράτιο στρατοπέδευσαν αρχικά ο Τζιουστινιάνι με τους 700 μισθοφόρους του, και οι αδελφοί Μποκκιάρντι. Δεξιότερα ,κοντά στο παλάτι των Βλαχερνών στρατοπέδευσε ο Βενετός Βάιος Μινόττο με τους άνδρες του και ο Βενετός Τεοντόρ Καρίστο. Απέναντί τους οι Οθωμανοί παρέταξαν τα Ευρωπαϊκά τους στρατεύματα υπό τον Καρατζά πασά.

Τα θαλάσσια τείχη της πόλης υπερασπίζονταν ένα σώμα καλόγερων , ο εξόριστος Οθωμανός πρίγκιπας Οχράν  με τους άνδρες του και οι άνδρες της καταλανικής παροικίας υπό τον Περέ Χούλια.

Από την πλευρά του Κερατίου ο καρδινάλιος Ισίδωρος με τους 200 Ιταλούς τοξότες ,και ποιο πέρα 700 ναύτες υπό τον Γκαμπριέλε Τρεβιζάν.

Απέναντι τους παρατάχθηκε ένα απόσπασμα Οθωμανικό υπό τον Ζαγανός πασά.

Τα δύο κυριότερα προβλήματα  που είχε να αντιμετωπίσει ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος  ήταν η δυσαναλογία των δυνάμεων απέναντι στους Οθωμανούς ,αλλά και οι διχόνοιες που υπ έβοσκαν μεταξύ των υπερασπιστών. Οι Έλληνες έβλεπαν με καχυποψία τους Λατίνους ,όπως και οι ενωτικοί τους ανθενωτικούς ,ενώ οι Βενετοί θεωρούσαν διπρόσωπους τους Γενοβέζους .Παράλληλα υπήρχαν και προσωπικές αντιπάθειες  σε επίπεδο ανώτατης ηγεσίας καθώς ο στρατηγός Τζιουστινιάνι και ο μέγας δούξ( πρωθυπουργός) Λουκάς Νοταράς έτρεφαν αμοιβαία έχθρα.

Πρωινό Δευτέρας της 28^ης Μαίου  του 1453 .Τα χρώματα στον ουρανό είναι χρυσορόδινα. Η θάλασσα είναι ήρεμη, γαλήνια.To  βυζαντινό μεταγωγικό πλοίο φορτωμένο με σιτάρι από την Σικελία πλέει στα Δαρδανέλια Ένα απαλό αεράκι χαϊδεύει τα πανιά του. Τίποτα δεν καταμαρτυρά τα διαδραματιζόμενα λίγα μόλις μίλια ποιο κάτω .

Το πολύτιμο φορτίο του έχει προορισμό την πολιορκούμενη  Κωνσταντινούπολη. Στο βάθος του ορίζοντα διακρίνονται αχνά κάποιες  φιγούρες πλεούμενων .Τρεις  γενοβέζικες γαλέρες γεμάτες με όπλα και εφόδια  ποιο γρήγορες το πλησίασαν σύντομα .Ο προορισμός ίδιος. Τα τέσσερα πλοία πλέουν  παράλληλα προς την Προποντίδα  και  μετά από ώρα γίνονται αντιληπτά από τον  βυζαντινό  υπερασπιστή που κάνει την βάρδια του  στα  τείχη  της πολιορκούμενης Βασιλεύουσας .Το γεγονός γίνεται αντιληπτό και από τους Οθωμανούς πολιορκητές .Ο σουλτάνος Μωάμεθ δίνει εντολή στον  στόλο του να τα αιχμαλωτίσει η να τα βυθίσει πάση θυσία .Νωρίς το απόγευμα τα τέσσερα πλοία πλησιάζουν σχεδόν τα τείχη της Κωνσταντινούπολης  στον Κεράτιο κόλπο .

Ο Οθωμανικός στόλος τα πλησιάζει και για σχεδόν μία ώρα τα Χριστιανικά πλοία δίνουν την μάχη τους και κατορθώνουν να απωθούν τα οθωμανικά πλοία που τους περικύκλωσαν ,χάριν στον μεγαλύτερο όγκο  και ύψος τους και χάριν του ευνοϊκού ανέμου που φυσά στις πρύμνες τους. 

Ο άνεμος ξαφνικά κοπάζει και τα ρεύματα του Βοσπόρου τα παρασύρουν αργά προς το Πέραν ,κοντά  στο ορμητήριο του οθωμανικού στόλου. Η μάχη είναι σκληρή ,τα μικρά κανόνια βάλλουν συνεχώς ,τα βέλη πέφτουν βροχή !Από τα τείχη οι πολιορκημένοι παρακολουθούν με αγωνία το ίδιο και ο Μωάμεθ από ένα κοντινό λόφο.

 Καθώς ο ήλιος άρχισε να δύει ο άνεμος δυναμώνει και πάλι απελευθερώνοντας τα τέσσερα πλοία από τον θανάσιμο κλοιό των Τούρκων και τα σπρώχνει προς τον πολυπόθητο προορισμό τους  .

Οι καμπάνες της Αγια Σοφιάς χτυπούν  χαρμόσυνα .

Ο βυζαντινός μαχητής επάνω στα τείχη ανακουφισμένος κάνει τον σταυρό του ψιθυρίζοντας.

Δόξα συ Κύριε, δόξα συ . Και συνεχίζει μονολογώντας. 

Πώς έφτασε η Βασιλεύουσα σε  τόσο μεγάλη ανάγκη.......πώς !!!

Το απόγευμα της Δευτέρας ήταν φωτεινό και ο ουρανός καθάριος. Ο ήλιος άρχισε να κατεβαίνει στο δυτικό ορίζοντα και φώτιζε κατ ευθείαν τα πρόσωπα των αμυνομένων απάνω στα τείχη σχεδόν τυφλώνοντας τους. 

Ο βυζαντινός μαχητής έβαλε το χέρι του στο μέτωπο του και εστίασε την προσοχή του απέναντι στους πολιορκητές. Άνθρωποι προχωρούσαν κατά χιλιάδες παίρνοντας θέση μάχης ,άλλοι προωθούσαν πυροβόλα και άλλοι πολεμικά πολιορκητικά μηχανήματα. Ξαφνικά λίγο μετά την δύση ο ουρανός συννέφιασε και το ανοιξιάτικο μπουρίνι ξέσπασε .Χοντρές σταγόνες βροχής κτυπούσαν με δύναμη τα πρόσωπα των πολεμιστών πάνω στα τείχη  ,αλλά και  των Οθωμανών που συνέχιζαν την προετοιμασία τους για την μεγάλη μάχη.

Κατά τη μία και μισή το  ξημερώματα Τρίτης ένας τρομακτικός ξαφνικός θόρυβος τάραξε  το σύμπαν. Οι Τούρκοι όρμησαν στην ύστατη επίθεση  βγάζοντας πολεμικές κραυγές  ,ενώ τύμπανα και σάλπιγγες τους παρακινούσαν να προχωρήσουν.

 Οι χριστιανοί στρατιώτες περίμεναν σιωπηλοί στις επάλξεις .Οι φρουροί στους πύργους δίνουν το σύνθημα του συναγερμού ,ενώ οι εκκλησίες κοντά στα τείχη άρχισαν να σημαίνουν τις καμπάνες τους .Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα η μία εκκλησία μετά την άλλη σήμαιναν την καμπάνα τους ,ώσπου όλα τα καμπαναριά της Κωνσταντινούπολης ηχούσαν.

Τελευταία ακούστηκε σαν κλάμα η  μεγάλη καμπάνα της Αγια Σοφιάς .

Θεέ μου συγχώρεσε τις αμαρτίες μου ψιθύρισε ο βυζαντινός μαχητής σφίγγοντας στο χέρι το σπαθί του. Στα τείχη δεν υπήρχε άλλος χρόνος για προσευχή .Χιλιάδες  άταχτοι Βασιβουζούκοι  τυχοδιώκτες από κάθε χώρα και κάθε φυλή αλλά και πολλοί από χριστιανικές χώρες ,Σλάβοι ,Ούγγροι ,Γερμανοί  ,Ιταλοί  τάχθηκαν υπό τον Μωάμεθ έναντι χρηματικής αμοιβής και για τα λάφυρα που τους υποσχέθηκε.

Ο αγώνας ήταν άγριος ,αλλά οι καλύτερα  γυμνασμένοι και οπλισμένοι βυζαντινοί στρατιώτες μετά από δίωρη μάχη  τους απώθησαν τρέποντας τους σε άτακτο φυγή.

Μόλις που πρόφτασαν να πάρουν βαθιά ανάσα οι  Χριστιανοί και να ανασυγκροτήσουν τις γραμμές τους και εκδηλώθηκε δεύτερη επίθεση με το σύνταγμα των τούρκων της Μικράς Ασίας  από την στρατιά του Ισάκ πασά . Στο αμυδρό φως των πυρσών  με τα σύννεφα που συνεχώς σκέπαζαν το φεγγάρι  ήταν δύσκολο να δει κανείς τι συνέβαινε Οι καμπάνες των εκκλησιών άρχισαν πάλι να κτυπούν αλλά ο ήχος τους σκεπάστηκε από τον δυνατό κρότο του πυροβόλου του Ουρβανού και των άλλων πυροβόλων που άρχισαν να βομβαρδίζουν τα τείχη. Μία ώρα πριν την αυγή ένα βλήμα από το μεγάλο κανόνι έπεσε επάνω στον φράκτη δίπλα στην πύλη του Ρωμανού ανοίγοντας ρήγμα. Ένα σύννεφο σκόνης σκέπασε τον αέρα ,ο δε μαύρος καπνός από την πυρίτιδα τύφλωσε τους αμυνόμενους. Μία ομάδα από τριακόσιους ανατολίτες ρίχτηκε  μέσα από το ρήγμα .

Οι χριστιανοί με επικεφαλής τους τον αυτοκράτορα περικύκλωσε και σκότωσαν τους περισσοτέρους απωθώντας τους υπόλοιπους ,αναγκάζοντας τους να γυρίσουν πίσω στις γραμμές τους .Γύρω από τη συνοικία των Βλαχερνών ο αγώνας ήταν σκληρότερος .Στα χαμηλά κοντά στον λιμένα  οι στρατιώτες του Ζαγανός πασά είχαν περάσει από την γέφυρα και έκαναν συνεχώς επίθεση  όπως και οι άνδρες του Καρατζά πασά .

Η σθεναρή αντίσταση των βυζαντινών άρχισε να ρίχνει το ηθικό των Τούρκων. Ο Μωάμεθ σε μία ύστατη προσπάθεια έδωσε εντολή επίθεσης κατά κύματα στους ξεκούραστους γενιτσάρους του οδηγώντας τους ο ίδιος ως την τάφρο .Οι χριστιανοί μαχητές  πολεμούσαν συνεχώς με ανάπαυλα μόνο λίγων λεπτών ενώ πίσω τους μέσα στην πόλη σήμαιναν πάλι οι καμπάνες κι ένας ψίθυρος προσευχής ανέβαινε στον ουρανό . Ο αγώνας στον φράκτη ήταν τώρα σώμα με σώμα. Οι βυζαντινοί άρχισαν σιγά σιγά να εξαντλούνται αλλά πολεμώντας σχεδόν με απόγνωση απωθούσαν τους γενιτσάρους. Η επίθεση των Οθωμανών άρχισε να εξασθενεί! Αλλά η μοίρα ήταν ενάντια στους πολιορκημένους.

Ήταν λίγο πριν την ανατολή του Ηλίου όταν ένα θραύσμα βρήκε τον Τζιουστινιάνι στο στήθος τρυπώντας τον θώρακα του. Το τραύμα ήταν θανάσιμο .Οι άνδρες του τον μετέφεραν από το πεδίο μάχης .Ένας  Γενοβέζος σωματοφύλακας του πήγε στον αυτοκράτορα που πολεμούσε εκεί κοντά και του ζήτησε το κλειδί της πύλης που οδηγούσε μέσα στο εσωτερικό τείχος .Ο Κωνσταντίνος έσπευσε στο πλευρό του Τζιουστινιάνι και τον παρακάλεσε να πει στους Γενοβέζους να μη εγκαταλείψουν τις θέσεις τους. Ο Τζιουστινιάνι όμως βαριά λαβωμένος και χάνοντας πολύ αίμα ήταν αδύνατον να μείνει στο πεδίο της μάχης. Η πύλη άνοιξε και οι σωματοφύλακες του τον μετέφεραν μέσα στην πόλη και από τους δρόμους της κάτω στο λιμάνι όπου τον έβαλαν μέσα σε ένα Γενοβέζικο πλοίο. Οι υπόλοιποι από τους γενοβέζους μέσα στην σύγχυση νόμισαν ότι υποχώρησε για να υπερασπιστεί το εσωτερικό τείχος. Πριν καταστεί δυνατόν να κλειστεί η πύλη οι Γενοβέζοι είχαν περάσει μέσα από αυτήν εγκαταλείποντας τον Κωνσταντίνο με τους Έλληνες μαχητές μόνους τους στο πεδίο της μάχης. Οι Έλληνες πρόβαλαν πεισματώδη και σθεναρή αντίσταση, αλλά οι Τούρκοι έχοντας αριθμητική υπεροχή τους απώθησαν στο εσωτερικό τείχος.

Στην γωνία του τείχους των Βλαχερνών ,ακριβώς πριν ενωθεί με το διπλό Θεοδοσιανό τείχος ,υπήρχε μισοκρυμένη από έναν πύργο μια μικρή πύλη εξόδου γνωστή με το όνομα Κερκόπορτα. Η πύλη αυτή είχε φραχτεί πριν από πολλά χρόνια. Λίγο πριν αρχίσει η πολιορκία την είχαν ξανά ανοίξει για στρατηγικούς λόγους. Από την Κερκόπορτα Οι βυζαντινοί μαχητές υπό την ηγεσία των αδελφών Μποκιάρντι συχνά πυκνά έβγαιναν έξω από τα τείχη και πλευροκοπούσαν τους στρατιώτες του Καρατζά πασά.

 Σε μία τέτοια έξοδο κάποιος ξέχασε από μέσα να αμπαρώσει την Κερκόπορτα  ,η πιθανότατα να περίμενε την επιστροφή του βυζαντινού αποσπάσματος και την είχε ανοιχτή. Μερικοί Τούρκοι παρατήρησαν το άνοιγμα και πέρασαν μέσα από αυτή μέσα στα τείχη και άρχισαν να ανεβαίνουν την σκάλα που οδηγούσε στην κορυφή των τειχών. Οι βυζαντινοί μαχητές που ήταν ακριβώς έξω από την πύλη μόλις αντιλήφθηκαν το γεγονός γύρισαν πίσω για να ανακτήσουν τον έλεγχο της Κερκόπορτας και να εμποδίσουν και άλλους Τούρκους που προσπαθούσαν να εισχωρήσουν. Μέσα στην σύγχυση περί τους πενήντα Τούρκους αφέθηκαν μέσα στο τοίχος και ενώ θα μπορούσαν να περικυκλωθούν και να εξοντωθούν συνέβη μια μεγαλύτερη συμφορά.

 Μέσα στον πανικό της μάχης οι Τούρκοι που πέρασαν από την Κερκόπορτα κατάφεραν να κατεβάσουν επάνω στον πύργο τα Βυζαντινά λάβαρα και να υψώσουν το Τούρκικο μπαϊράκι. Τότε ακούστηκε η κραυγή αγωνίας ,<< η Πόλις εάλω!>>.

 Ο Κωνσταντίνος με τους Έλληνες πολεμιστές  έσπευσαν αμέσως  στην Κερκόπορτα ,άλλα ήταν ήδη πολύ αργά. Οι Γενοβέζοι είχαν εγκαταλείψει πανικόβλητοι το πεδίο της μάχης. Μέσα στην σύγχυση ήταν αδύνατον να κλειστεί η πύλη. Οι Τούρκοι εισέδυαν συνεχώς .Ο Κωνσταντίνος γύρισε το άλογό του και κάλπασε προς την κοιλάδα του Λύκου προς το ρήγμα στον φράκτη. Μαζί του ήταν ο εξάδελφός του Θεόφιλος Παλαιολόγος ,ο πιστός συμπολεμιστής του Ιωάννης Δαλμάτης και ο Ισπανός δον Φραντζίσκο ντε Τολέδο .

Ο Κωνσταντίνος προσπάθησε να ανασυντάξει τους Έλληνες άλλα ήταν ήδη πολύ αργά. Η άμυνα είχε σπάσει. Ο Κωνσταντίνος πέταξε τα αυτοκρατορικά εμβλήματα και με τους άλλους τρεις ρίχτηκαν επάνω στις ορδές των Τούρκων που άρχισαν την σφαγή. Τέσσερις ηρωικοί μαχητές εναντίον χιλιάδων Τούρκων .Κανείς δεν τους ξαναείδε πια! Η κραυγή << η Πόλις εάλω>> αντηχούσε σε όλους τους δρόμους της Κωνσταντινούπολης. Από τον Κεράτιο κόλπο έως τις ακτές οι Χριστιανοί μπορούσαν να διακρίνουν τις Τούρκικες σημαίες να κυματίζουν στους ψηλούς πύργους των Βλαχερνών, όπου ο αυτοκρατορικός αετός και ο λέων του Αγίου Μάρκου κυμάτιζαν μόλις λίγα λεπτά νωρίτερα.

Η κραυγή αυτή αγωνίας αντηχούσε βασανιστικά στα αυτιά του βυζαντινού μαχητή που συνέχισε να πολεμά  σε μια μάχη δίχως αύριο. Σφίγγοντας με όσες δυνάμεις του απέμειναν το σπαθί στο χέρι , έπεσε πάνω στο μπουλούκι των Οθωμανών που έρχονταν προς το μέρος του. .

Μνήσθητι μου Κύριε εν τη Βασιλεία σου ψέλλισε αφήνοντας την τελευταία  του πνοή ... εκεί ..στην θέση του ..στα τείχη ! 

Ξημερώματα  29 Μαΐου του 1453,η Κωνσταντινούπολη ,η Βασιλεύουσα ,η κοιτίδα της ορθοδοξίας ,πέφτει στα χέρια των Οθωμανών...562 χρόνια πριν .Όποια κι αν ήταν τα λάθη των κυβερνώντων της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ,ότι αμαρτήματα κι αν έκαναν ,δεν της άξιζε τέτοια τύχη.....Η άλωση της Κωνσταντινούπολης ,άλλαξε τον μετέπειτα ρου της  Ευρωπαϊκής ιστορίας .